Həkim yenidoğulmuşlarda nevroloji problemlərin əlamətlərini açıqlayıb - MÜSAHİBƏ

“Körpə planlı şəkildə bir, üç, altı və on iki aylarında, bir yaşdan sonra isə ildə bir dəfə nevroloqun konsultasiyasından keçməlidir”.
Bunu Səhiyyə Nazirliyinin mütəxəssis-eksperti, həkim-pediatr Leyla Rəhimova qurumun rəsmi saytına müsahibəsində deyib.

Onunla müsahibəni təqdim edirik:
- Leyla xanım, öncə bilmək istərdik ki, uşaqlar arasında nevroloji patologiyalar, əsasən, hansı istiqamətlərdə müşahidə olunur?
- Mərkəzi sinir sisteminin zədələnməsi baş beynin və onurğa beyninin formalaşdığı bətndaxili inkişafdan başlayaraq uşağın inkişafının müxtəlif dövrlərində yarana bilər. Doğulduqdan sonra uşaqlarda nevroloji xəstəliklərin əsas səbəbləri kimi kəskin və xroniki stres, infeksiya, travma, törəmələr və sairi göstərmək olar.
Uşaqlarda tez-tez rast gəlinən patologiyalara yuxu pozğunluğu, başağrısı, nitqin və mental inkişafın geriliyi, qıcolmalar və müxtəlif nevrozlar aiddir.
- Yenidoğulmuşlarda nevroloji problemlərin əlamətləri hansılardır?
- Öncə qeyd etmək istəyirəm ki, neonatal dövr körpə üçün xarici mühitə uyğunlaşmasında həlledicidir. Neonatal dövr doğulandan 28 gününə qədər davam edir. Hamiləlik dövründə fizioloji vəziyyət qənaətbəxş olduqda və doğuş fəsadsız keçdikdə yenidoğulmuşlarda əsas qiymətləndirilmə neonatoloq tərəfindən aparılır. Əgər nevroloji simptomlar qeyd olunarsa, körpə neonatoloq tərəfindən nevroloqa yönəldilir.
Həmçinin, valideynlər özləri nevroloji simptomları müşahidə edə bilərlər. Bu dövrdə körpədə sianoz tutmaları (ağlayarkən göyərmələr), yuxu pozğunluğu, əyriboyunluluq, əzələ tonusunun pozğunluğu (uşaq ya süst, ya da əksinə, çox gərgin vəziyyətdə olur), əmgəyin qabarıq olması, qıcolmalar və s. kimi əlamətlər nevroloji xəstəliklərin simptomları ola bilər.
- Doktor, uşaqlarda yuxusuzluq nə ilə bağlıdır?
- Dissomniya - uşaqlarda gecə yuxusunun müxtəlif pozulmaları ilə qarşılaşdığı, heç bir görünən səbəb olmadan tez-tez oyanma, gecə qorxuları, yuxu keyfiyyətinin ödənilməməsi ilə ifadə olunan patoloji vəziyyətdir. İki-üç yaşa qədər körpələr üçün yuxu əsas ehtiyacdır, onsuz bədənin fiziki və zehni funksiyalarının sağlam inkişafı praktiki olaraq mümkün deyil.
Uşaqlarda yuxu pozğunluğunun əsas səbəbləri bunlardır:
- Sağlam yuxu şəraitinin düzgün təşkil edilməməsi: uşaq axşam saatlarında aktiv oyunlar oynadıqda, filmlər seyr etdikdə, çox şirniyyat yedikdə;
- Müxtəlif somatik xəstəliklər ümumiyyətlə uşağın vəziyyətinə mənfi təsir göstərir, xüsusən də yüksək hərarət, bağırsaq sancıları;
- Mərkəzi sinir sisteminin zədələnmələri, psixonevroloji pozğunluqlar.
- Körpələrdə əmgək nə zaman birləşməlidir?
- Əmgək - kəllə sümükləri arasında sümükləşən bölgələrdir. Doğularkən körpədə altı əmgək növü müşahidə oluna bilər: cüt və qeyri-cüt. Ən “məşhur” iki alın və iki təpə sümüyü arasında yerləşən böyük əmgəkdir. Əmgəklərin ölçülərinə fərdi göstəricilər təsir edir: hestasiya yaşı, genetik meyillilik, maddələr mübadiləsinin vəziyyəti, xəstəliklərin olması.
Sağlam körpələrin 1%-də böyük əmgək üç aya qədər bağlana bilər. Həmin uşaqların valideynlərinin narahatlığına səbəb yoxdur, onlar ancaq baş dairəsinin ölçülərini nəzarət altında saxlamalıdırlar. Kəllə ossifikasiyası prosesində böyük əmgək 12-18 aya qədər tamamilə bağlanır.
- Uşağın inkişafının gecikməsinə səbəb olan amillər nələrdir?
- İnkişaf gecikməsi aşağıdakı səbəblərdən yarana bilər:
- ananın xroniki xəstəlikləri;
- hamiləlik zamanı alkoqol istifadəsi;
- psixotrop dərmanlar;
- irsi faktorlar;
- məişət şəraitinin münasib olmaması;
- ailədaxili münasibətlər;
- zəif qayğı.
- Sonda valideynlərə məsləhətlərinizi bilmək istərdik...
- Uşaq heç bir səbəb olmadan başağrısı, başgicəllənmə, daimi yorğunluqdan şikayətlənirsə, diqqət yetirin. Əlavə olaraq, yeniyetmələrdə qan təzyiqinə nəzarət olunmalıdır, xüsusən də qohumlarda belə bir problem varsa.
Körpə planlı şəkildə bir, üç, altı və on iki aylarında, bir yaşdan sonra isə ildə bir dəfə nevroloqun konsultasiyasından keçməlidir. Alınan nəticələrdən asılı olaraq əlavə müayinə və müalicə təyin olunur.