Başgicəllənmə nədən yaranır? – SƏBƏBLƏRİ

Baş gicəllənməsi bir sıra səbəblərdən baş verə bilər. Xarici amillər, istifadə edilən dərmanlar, orqanizmdəki bəzi xəstəliklər burada rol oynaya bilər. Problemi tam aradan qaldırmaq üçün səbəbi tapmaq mütləqdir. Əsas fokusun təsbit edilə bilmədiyi hallarda başgicəllənmə dərhal düzəldilsə də, bu vəziyyətin təkrarlanma ehtimalı var.
Başgicəllənmənin Səbəbləri Nələrdir?
Təkrarlanan və ya şiddətli başgicəllənmə bir insanın həyatını ciddi şəkildə təsir edən bir vəziyyətdir. Başgicəllənmə tez-tez aşağıdakı fəaliyyətlər zamanı baş verə bilər:

Qəfil oturma və ya ayağa qalxma
Ağır məşq kimi fiziki fəaliyyətlər

Çox vaxt insanlar başgicəllənməyə nəyin səbəb olduğunu başa düşmək daha asan olur. Ancaq bəzi hallarda başgicəllənmənin altında yatan faktoru müəyyən etmək insan üçün asan olmaya bilər.
Başgicəllənməyə səbəb ola biləcək ümumi şərtlər aşağıdakı kimi sıralana bilər:
Vertigo: İnsanın ətraf mühiti öz ətrafında hərəkət edən və fırlanan, ətrafdakı cisimləri isə sanki əyilib fırlanan kimi qəbul etməsi vəziyyətdir. Vertigo daxili qulaqda tarazlığa cavabdeh olan strukturlarda problemlər nəticəsində yaranır.
Xoşxassəli paroksismal mövqe vertigo: kalsium karbonat hissəciklərinin daxili qulaq kanallarında toplanması nəticəsində yaranır. Daxili qulaqdakı kanallar bədənin mövqeyi haqqında beyinə məlumat göndərməkdən məsuldur. Ancaq kalsium karbonat toplayan kanallar bu funksiyanı düzgün yerinə yetirə bilmir. Buna görə də beyin bədənin mövqeyini səhv başa düşür.
Meniere Xəstəliyi: Xəstəliyin inkişaf mexanizmi tam aydınlaşdırılmasa da, Meniere xəstəliyinin daxili qulaq kanallarında maye yığılması nəticəsində inkişaf etdiyi düşünülür. Bu xəstəlik birdən-birə inkişaf edə bilər. Tinnitus və eşitmə itkisi, həmçinin vertigo kimi simptomların inkişafına səbəb ola bilər.
Labirintit: Yəni daxili qulaqın iltihabı. Labirintit xüsusilə qrip kimi viral infeksiyalardan sonra inkişaf edir. Antiviral və antihistaminik müalicələr labirintitin uğurlu müalicəsini təmin edir. Ancaq bəzi hallarda qulağın zədələnməsi qalıcı ola bilər.
Vestibulyar nevrit: Daxili qulağın siniri olan vestibulokoklear sinirin iltihabıdır. Beyin və daxili qulaq arasında əlaqəni təmin edən vestibulokoklear sinirin iltihabı və şişməsi bu əlaqənin pozulmasına səbəb olur. Vestibulyar nevritdə qəfil başlanan ağır başgicəllənmə, tarazlıq problemləri və ürəkbulanma baş verə bilər.
Hərəkət xəstəliyi: Avtomobil, təyyarə, qayıq kimi nəqliyyat vasitələrində təkrarlanan hərəkətlər; daxili qulaqdakı strukturların funksiyalarını pozur. Camaat arasında "hərəkət xəstəliyi" və ya "dəniz xəstəliyi" kimi adlarla tanınır. Hərəkət xəstəliyi insanlarda ürəkbulanma və qusma, eləcə də başgicəllənmə kimi simptomlara səbəb ola bilər.
Hamiləlik və müəyyən dərmanlar qəbul etmək: İnsanın hərəkətə qarşı həssaslığını artıraraq, hərəkət xəstəliyi riskini artıra bilər. Hərəkət xəstəliyinin simptomları şəxs avtomobildən düşəndə və ya avtomobili dayandırdıqda yox olur.

Migren: Migren başın bir tərəfində döyüntü, döyüntü ağrıları ilə xarakterizə olunan xroniki xəstəlikdir. Migren zamanı baş ağrıları təkrarlanır. Migren xəstələri ağrı zamanı başgicəllənmə hiss edə bilərlər.
Bəzi miqren xəstələri ağrıdan əvvəl “aura” adlanan nevroloji simptomlar yaşayırlar. Aura insanın görmə, nitq və motor nəzarətindəki dəyişiklikləri və ya problemləri əhatə edir. Baş gicəllənməsi də aurada görülən əlamətlərdən biridir. Aura əlamətləri göstərməyə başlayan miqren xəstələri başağrısının tezliklə başlayacağını anlayacaqlar.
Aşağı qan təzyiqi: Qan təzyiqinin qəfil azalması başgicəllənməyə səbəb ola bilər. Oturmaq və qəfil qalxmaq kimi mövqe dəyişiklikləri də qan təzyiqinin ani düşməsinə səbəb ola bilər.
Ürək-damar xəstəlikləri: Ürək-damar sistemini və ürək çatışmazlığını təsir edən damarlarda lövhə meydana gəlməsi kimi xəstəliklər başgicəllənməyə səbəb ola bilər. İnfarkt və ya insult keçirmiş bəzi xəstələrdə hadisədən əvvəl və ya sonra başgicəllənmə kimi simptomlar da ola bilər.
Aşağı qan şəkəri (hipoqlikemiya): Hipoqlikemiya qan şəkərinin normadan aşağı düşməsidir. Yeməkdən imtina, spirt istehlakı, insulin və ya aspirin kimi dərmanların istifadəsi, hormonal problemlər kimi vəziyyətlər; hipoqlikemiya riskini artırır.
Hipoqlikemiya simptomları birdən görünə bilər və aşağı qan şəkərinin səviyyəsindən asılı olaraq yüngül və ya ağır ola bilər.

Başgicəllənmə ilə bağlı nevroloqun şərhini linkə daxil olaraq izləyə bilərsiniz.

Sevinc Hüseynova